Parkinson Cerrahisi Nedir?
Parkinson cerrahisi, Parkinson hastalığının motor semptomlarını (titreme, kas sertliği, hareket yavaşlığı) hafifletmek için uygulanan invaziv tedavi yöntemlerini kapsar. Cerrahi yöntemler, genellikle ilaç tedavisinin yeterince etkili olmadığı ve yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyen semptomların bulunduğu durumlarda tercih edilir.
Parkinson Cerrahisi Türleri
- Derin Beyin Stimülasyonu (Deep Brain Stimulation, DBS):
- Beynin belirli bölgelerine (genellikle subtalamik nükleus veya globus pallidus internus) elektrotlar yerleştirilerek düşük voltajlı elektrik sinyalleri uygulanır.
- Elektrik sinyalleri, beyindeki anormal sinyalleri düzenler ve motor semptomları hafifletir.
- Talamotomi:
- Beyindeki talamus bölgesine küçük bir lezyon oluşturularak titreme gibi semptomlar hafifletilir.
- Genellikle titremesi belirgin olan hastalarda kullanılır.
- Pallidotomi:
- Globus pallidus internus adı verilen beyin bölgesine lezyon oluşturulur.
- Kas sertliği ve hareket yavaşlığını azaltmada etkili olabilir.
- Subtalamotomi:
- Subtalamik nükleusa odaklanarak anormal motor sinyalleri düzenler.
- DBS’ye alternatif olarak uygulanabilir.
Hangi Durumlarda Cerrahi Önerilir?
Parkinson cerrahisi genellikle şu durumlarda düşünülür:
- İlaç tedavisine direnç: Levodopa gibi ilaçların semptomları kontrol etmekte yetersiz kaldığı durumlar.
- İlaç yan etkileri: Özellikle uzun süreli ilaç kullanımına bağlı diskinezi (kontrolsüz hareketler).
- Motor dalgalanmalar: Hareketlerde ani değişikliklerin yaşandığı durumlar (örneğin, “on-off” dalgalanmaları).
- Hastanın genel sağlık durumu: Cerrahiye uygun olan hastalar.
Cerrahi Süreci
1. Derin Beyin Stimülasyonu (DBS):
Aşamalar:
- Planlama ve Görüntüleme:
- MR ve BT taramaları ile hedef beyin bölgeleri belirlenir.
- Elektrot Yerleştirme:
- Lokal anestezi altında beyine ince elektrotlar yerleştirilir. Hastanın uyanık olması, doğru sinir yolunun hedeflenmesi için önemlidir.
- Pil Yerleştirme:
- Göğüs bölgesine bir pil (nörostimülatör) yerleştirilir ve elektrotlarla bağlanır.
- Ayarlama:
- Nörostimülatör, semptomları hafifletecek şekilde programlanır.
Avantajları:
- Reversibl (geri döndürülebilir).
- Beyinde kalıcı bir hasar oluşturmaz.
- Hastanın semptomlarına göre programlanabilir.
2. Lezyon Oluşturma Cerrahileri (Talamotomi, Pallidotomi, Subtalamotomi):
Aşamalar:
- Planlama: MR ve BT ile hedef bölge belirlenir.
- Lezyon Oluşturma: Beyindeki hedef bölgeye minimal invaziv bir işlemle kalıcı bir lezyon yapılır.
Avantajları:
- Belirli semptomları kontrol etmede etkili.
- Bir kerelik işlem.
Dezavantajları:
- Geri döndürülemez.
- Yan etkiler riski daha yüksektir.
Riskler ve Komplikasyonlar
- Derin Beyin Stimülasyonu:
- Elektrot kayması veya yerinden çıkması.
- Enfeksiyon.
- Nöbet riski.
- Programlama sonrası depresyon, anksiyete gibi duygusal yan etkiler.
- Lezyon Oluşturma Cerrahileri:
- Kalıcı nörolojik hasar riski.
- Görme, konuşma veya yutma problemleri.
Cerrahi Sonrası Takip ve Rehabilitasyon
- DBS için:
- Nörostimülatörün düzenli kontrol ve ayarları.
- Pil ömrü dolduğunda değiştirilmesi.
- Rehabilitasyon:
- Fizik tedavi: Hareket kabiliyetini artırmak ve kasları güçlendirmek için.
- Konuşma terapisi: Konuşma ve yutma sorunlarını yönetmek için.
- Psikolojik destek: Depresyon ve anksiyete gibi durumların yönetimi.
Cerrahinin Etkileri ve Beklentiler
- Motor semptomlarda belirgin iyileşme: Titreme, hareket yavaşlığı ve kas sertliğinde azalma.
- Diskinezilerde azalma: Özellikle DBS sonrası görülen bir avantajdır.
- Semptomların tamamen geçmesi beklenmez: Parkinson hastalığı ilerleyici bir hastalıktır ve cerrahi, semptomları yönetmek için bir araçtır.
Günlük Hayatta Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Programlama ve Ayarlamalar: DBS cihazının düzenli kontrolü.
- Fiziksel Aktivite: Hareketliliği artıracak hafif egzersizler yapılmalıdır.
- Diyet: Yutma problemleri olan hastalar için uygun diyet planı.
- Stresi Azaltma: Semptomların kontrolünde stresi azaltan aktiviteler faydalı olabilir.
0 Yorum